Header pic

Pic

Κυριακὴ των Βαΐων -«Έλαβον τα βαΐα των φοινίκων και εξήλθον εις υπάντησιν αυτώ»

Σύμφωνα με το χριστιανικό εορτολόγιο καθιερώθηκε να ονομάζεται Κυριακή των Βαΐων (ή Κυριακή του Λαζάρουή Κυριακή Βαϊοφόρος) η προηγούμενη Κυριακή της εορτής της Ανάστασης.


Γενικά

Από την Κυριακή των Βαΐων αρχίζει ουσιαστικά η λεγόμενη Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών. Κατά την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμβικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα όπου, κατά τους συγγραφείς των Ιερών Ευαγγελίων, οι Ιουδαίοι τον υποδέχθηκαν κρατώντας βάια ή βάγια (κλάδους φοινίκων) και απλώνοντας στο έδαφος τα φορέματά τους ζητωκραύγαζαν «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου».



Εορτασμός

Κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού η εορτή της ανάμνησης αυτής τελούταν μαζί με την ανάσταση του Λαζάρου που αργότερα η δεύτερη μετατέθηκε κατά μία ημέρα πριν το λεγόμενο Σάββατο του Λαζάρου.
Σήμερα η Κυριακή αυτή τόσο στην Ανατολική όσο και στη Δυτική Εκκλησία θεωρείται ως αρχή των Αγίων Παθών. Παρά το χαρμόσυνο χαρακτήρα της, αρχικά η κατάλυση ψαριών, λαδιού και κρασιού την ημέρα αυτή θεωρήθηκαν ασυμβίβαστα προς την ιερότητα της Μεγάλης Εβδομάδας και της ακολουθούμενης νηστείας,(Μεγάλη Τεσσαρακοστή), προσαρμόζοντας αυτή ανάλογα.
Η παραπάνω ανάμνηση τιμάται ιδιαίτερα με εξέχουσα υμνολογία και μεγαλοπρεπή λειτουργία στο τέλος της οποίας διανέμονται βάγια που έχουν προηγουμένως ευλογηθεί κατά την ακολουθία του όρθρου.

Έθιμα αναπαράστασης

Σημειώνεται ότι στις πρώτες εκκλησίες εορταζόταν η μνήμη αυτή με αναπαράσταση του γεγονότος. Συγκεκριμένα στους Αγίους Τόπους κατά τον 4ο αιώνα ο επίσκοπος ξεκινώντας με πομπή από το Όρος των Ελαιών εισερχόταν στα Ιεροσόλυμα επί «πώλου όνου» περιστοιχιζόμενος από τον κλήρο ενώ οι πιστοί προπορευόταν κρατώντας κλάδους φοινίκων.
Στους δε βυζαντινούς χρόνους τελούνταν ο λεγόμενος «περίπατος του Αυτοκράτορα» όπου η πομπή ξεκινούσε από τα ανάκτορα στην οποία συμμετείχε ο αυτοκράτορας κρατώντας την εικόνα του Χριστού πλαισιωμένος από το ιερατείο όπου και κατέληγε στην Αγιά Σοφιά. Της αυτοκρατορικής αυτής πομπής προηγούνταν ο λαμπαδάριος ο οποίος έψελνε «Εξέλθατε έθνη και θεώσασθε σήμερον τον βασιλέα των ουρανών…».


Κυριακή των Βαΐων στη Μόσχα με συμμετοχή του Τσάρου Αλέξανδρου Β'. (πίνακας του V. Greg. Schwarz, 1865).

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Βαλσαμώνα στο τέλος της εορτής αυτής ο μεν Αυτοκράτορας διένειμε ιδιόχειρα βάγια και σταυρούς, ο δε
Πατριάρχης κεριά για την Μεγάλη Εβδομάδα.
Το βυζαντινό αυτό έθιμο παρέλαβαν και τηρούσαν με ευλάβεια και οι Τσάροι της Ρωσίας τους οποίους ακολουθούσε ο κλήρος ξεκινώντας από το Κρεμλίνο και καταλήγοντας στο μητροπολιτικό ναό.
Στην Ελλάδα αντ΄ αυτών διατηρείται μόνο η διανομή των βαγιών από τους ιερουργούς των εκκλησιών.

Κατά το Μεσαίωνα στη Δυτική Εκκλησία υπήρξε ένα περίεργο έθιμο όπου μέσα στην εκκλησία περιαγόταν όνος επί του οποίου φερόταν ομοίωμα του Χριστού.

Τελετουργία

Κατά την λειτουργική τελετουργία, την Κυριακή των Βαΐων τελείται η Θεία Λειτουργία του Χρυσοστόμου

Νηστεία

Αναφορικά με τη νηστεία της ημέρας αυτής υπάρχει μια διαφοροποίηση στο ζήτημα του αν καταλύεται ψάρι ή όχι. Η γνώμη του Θεόδωρου του Στουδίτη είναι ότι την Κυριακή των Βαΐων «τρώγεται ψάρι», επειδή θεωρείται Δεσποτική εορτή. Για τονΆγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη μόνο μία ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής τρώγεται ψάρι δηλαδή, την ημέρα τουΕυαγγελισμού.Είναι χαρακτηριστική η θέση των Aποστολικών Διαταγών όταν λένε:, «Μετά από αυτές (δηλαδή τις εορτές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων), να τηρείται τη νηστεία της Τεσσαρακοστής, η οποία περιλαμβάνει ανάμνηση της ζωής του Κυρίου και της νομοθεσίας. Να κρατιέται αυτή η νηστεία πριν από το Πάσχα, αρχίζοντας από τη Δευτέρα και συμπληρούμενη την Παρασκευή. Μετά από αυτές αφού σταματήσετε τη νηστεία, να αρχίζετε την αγία εβδομάδα του Πάσχα, νηστεύοντες κατ΄αυτήν όλοι με φόβο...» Είναι ενδεικτικοί οι όροι ΄΄αφού σταματήσετε τη νηστεία΄΄ και ΄΄να αρχίζετε΄΄, οι οποίες δείχνουν ότι μια νηστεία τελειώνει και μία άλλη αρχίζει. Αυτή που τελειώνει είναι η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής και αυτή που αρχίζει είναι η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας. άρα η εορτή αυτή βρίσκεται ανεξάρτητα ανάμεσα σε δύο νηστείες. Η θέση της λοιπόν δίνει το δικαίωμα να ομιλούν περί καταλύσεως κατ΄αυτήν την ημέρα ψαριού ή ακόμα και αυγού
Υμνολογία

Η ελληνορθόδοξη χριστιανική υμνολογία ειδικά για την Κυριακή των Βαΐων περιλαμβάνει τρία θριαμβικά αναστάσιμα απολυτίκια και ένα κοντάκιο της ημέρας. Τα οποία και είναι:1ο απολυτίκιο' (Ήχος α΄)Την κοινήν ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος,εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεόςόθεν και ημείς ως οι παίδες, τα της νίκης σύμβολα φέροντες,σοι τω νικητή του θανάτου βοώμεν. Ωσαννά εν τοις υψίστοις,ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου


2ο απολυτίκιο (Ήχος δ΄)Συσταφέντες σοι δια του βαπτίσματος, Χριστέ ο Θεός ημώντης αθανάτου ζωής ηξιώθημεν τη Αναστάσει σουκαι ανυμνούντες κράζομεν: Ωσαννά εν τοις υψίστοις,ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου.


3ο απολυτίκιο (Ήχος πλαγιος β΄)Μετά κλάδων υμνήσαντες πρότερονμετά ξύλων συνέλαβον ύστερονοι αγνώμονες Χριστόν, Ιουδαίοι τον Θεόν.Ημείς δε πίστει αμεταθέτω,αεί τιμώντες ως ευεργέτην,δια παντός βοήσωμεν αυτώ.Ευλογημένος ει ο ερχόμενοςτον Αδάμ ανακαλέσασθαι.


Κοντάκιο (αυτόμελο)*, (Ήχος πλάγιος β΄)Τω θρόνω εν ουρανώ,τω πώλω επί της γηςεποχούμενος Χριστέ ο Θεός.Των αγγέλων την αίνεσινκαι των παίδων ανύμνησινπροσεδέξω βοώντος σοι,Ευλογημένος ει ο ερχόμενος,τον Αδάμ ανακαλέσασθαι.(*) αυτόμελο = ψάλλεται με δική του μουσικότητα, κατ΄ ίδιο μέλος)

Σημειώσεις

Η Κυριακή των Βαΐων στην πραγματικότητα δεν συναριθμείται στη Μεγάλη Εβδομάδα, δεδομένου ότι κατά τον χριστιανισμό πρώτη ημέρα της Εβδομάδας είναι η Δευτέρα. Καθιερώθηκε όμως να συναριθμείται λατρευτικά από το γεγονός ότι στις ορθόδοξες εκκλησίες, κατά τον εσπερινό της Κυριακής αυτής, τελείται η ακολουθία του Νυμφίου, αν και ανάγεται στον όρθρο της Μεγάλης Δευτέρας.

Παραπομπές

Διαταγές των Αγίων Αποστόλων μέσω του Κλήμεντος, στο Αποστολικοί Πατέρες-Άπαντα τα έργα, τομ1, εκδ.Το Βυζάντιον-Ελευθέριος Μερετάκης, Θεσσ/ίκη, 1993, μτφρ.στη νεοελληνική ,Παναγιώτη Παπαευαγγέλου, σελ.249
Μαρία Σωτηροπούλου, Οι προ των εορτών νηστείες της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας, Θεολογία, τομ 76,τ/χ.1, (Ιαν-Ιουν 2005),σελ.262-263

Δεν υπάρχουν σχόλια

Παρακαλούμε να είστε ευγενικοί και να σέβεστε τους συνομιλητές σας. Αποφύγετε τις ύβρεις και τους χαρακτηρισμούς. Προστατέψτε τα προσωπικά σας δεδομένα. Αν κρίνετε ότι το περιεχόμενο της ιστοσελίδας είναι παράνομο ή προσβάλει οποιοδήποτε δικαίωμα σας, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας (e-mail: korakovouniwr@gmail.com) . Θα απαντήσουμε στο αίτημα σας το συντομότερο δυνατόν.







Από το Blogger.